Fobiler

FOBİLER

Korku, bir insanın herhangi bir nesneye karşı güçsüzlüğünde hissettiği ve kontrolü elinde tutamadığı bir duygu olarak tanımlanmıştır. Bugün için; bir nesneye karşı olduğu kadar, bir durum ve bir işleve karşı da korkulardan söz etmek gereklidir. Antik Yunan’da korku, iyi gözlemlenmiş olmalı ki “olması gereken” ve “patolojik olan” olarak ikiye ayrılmıştır. Olması gereken korkulara Deos adı verilmiştir ve bu korkular; normal, bilinçli, zihinselleşmiş korkulardır. Patolojik korkulara ise Phobos denilmiştir.

Fobi; kaçış olgusuyla birlikte yoğun ve akıldışı bir korkudur. Normal korkular fizik beden için bir ‘alarm sistemi’ vazifesi görürler. Vücudun tehlikelere karşı savunma mekanizmasını oluşturmasına yardımcı olurlar. Heyecan derecesindedirler. Sınırlanabilirler ve denetlenebilirler. Hafif tesirlidir ve yaşam kalitesini düşürürler. Yaşam, bu korkuların çevresinde dönmemektedir. Korkulan şey ile sürekli karşılaşmalar korkunun derecesini yavaş yavaş düşürebilmektedir.

Fobiler ise; denetlenemez ve panik oluşturabilirler. Genelde tehlikeli olmayan durumlar için korku söz konusudur. Yaşam, korku çevresinde düzenlenir ve yaşam kalitesi oldukça olumsuz etkilenir. Korkulan şeylerle yüzleşmek ise genellikle korkunun azalması için yeterli olmaz. Bu nedenle fobiler, profesyonel yardım gerektiren bir hastalık durumu olarak kabul edilir. Hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası İstatistiksel Sınıflaması-10 (ICD 10)’da fobik bunaltı bozuklukları başlığı altında; agorafobi, sosyal fobi ve özgül fobiler yer alır.

Agorafobi; panik atak ile birlikte olan ve olmayan olarak ikiye ayrılır. Panik bozukluğu olanların %40’ında ilk 6 ayda agorafobi gelişmektedir. Agorafobi; yalnız başına kalmaktan, yalnız sokağa çıkmaktan, kalabalık yerlere girmekten korkma ve kaçınma davranışıdır.

Sosyal fobi veya sosyal bunaltı bozukluğu; toplum içinde konuşurken ya da herhangi bir eylem yaparken kızarma, terleme, ellerin titremesi, kendini küçük düşürecek yanlış bir şey yapma korkusu olarak tanımlanır.

Özgül fobiler ise belli nesneler ve durumlardan (örümcek, böcek, kelebek, köpek, sivri uçlu eşya, asansör, yüksek yer, karanlık yer vb.) anormal korkudur. Genellikle bütün fobiler için görülme sıklığının kadınlarda erkeklerden daha yüksek olduğu söylenebilir.